Blóðtøpp í heilanum
|
Apopleksi er ein bráðfeingis sjúka, sum krevur bráðfeingis viðgerð. Millum 120-130 nýggir tilburðir verða árliga staðfestir í Føroyum.
Um ein fær blóðtøpp í heilan, kann hetta í ringasta føri hava við sær, at ein doyr ella fær álvarsligt og varandi mein. Men soleiðis nýtist tað ikki at vera.
Minuttirnir eru dýrir - ring 112 beinanvegin
Um tú verður rakt/ur av blóðtøppi í heilanum, er tað avgerandi, at tú fært viðgerð skjótast møguligt.
Kemur tú á sjúkrahúsið beinanvegin eftir fyrsta tekinið um blóðtøpp, er tað møguleiki fyri, at tú kanst fáa heilivág, sum kann upploysa blóðtøppin. Hetta verður kallað trombolysa. Jú fyrr, viðgerðin fer í gongd, jú størri eru møguleikarnir fyri at koma burturúr hesum við góðum úrsliti.
Reagera, um tú merkir brádligar broytingar!
Vanliga merkir ein ikki pínu, um ein hevur fingið blóðtøpp í heilan. Hetta merkist mest soleiðis, at ein verður lamin ella missir megina í armi ella í beini, følir einki ella, at ein fær trupulleikar við at tosa.
Um tú sjálv/ur merkir tekin um blóðtøpp í heilanum ella gerst varug/ur við, at ein starvsfelagi, ein í familjuni ella annar kemur út fyri hesum, ring so beinanvegin 112! Ring heldur eina ferð ov nógv enn eina ferð ov lítið!
Ring 112, tá tú verður varug/ur við hesi tekin/eyðkenni:
• Brádligt lamni ella niðursett megi/følisansur í armi ella beini øðrumegin á likaminum
• Brádliga ilt við at finna ella siga orð
• Brádliga hangandi munnviki
Tað er týdningarmikið, at tú ikki ”svevur uppá tað”, um tú merkir hesi tekin/eyðkenni. Hóast tekinini eru horvin aftur ella kanska bert vardu einar tveir minuttir, skalt tú ringja 112!
Nøkur eru í størri vanda enn onnur
Øll kunnu verða rakt av blóðtøppi í heilanum – eisini tey ungu! Men nøkur eru í størri vanda enn onnur. Her snýr tað seg um:
• Fólk sum roykja
• Fólk sum hava diabetes
• Fólk við høgum blóðtrýsti
70% av teimum, sum rakt verða, eru omanfyri 70 ár.
Ert tú heilsustarvsfólk, les faldaran:
Apopleksi- hvør minuttur telur!
Plakat
Plakat at hanga upp - t.d. á tínum arbeiðsplássi.
Trýst á myndina niðanfyri fyri at prenta plakat.
